Het Westnijlvirus (WNV) en de door dit virus veroorzaakte Westnijlkoorts, is een door muggen overgedragen ziekte die in de afgelopen jaren wereldwijd aandacht heeft gekregen vanwege zijn sterk toegenomen impact op de volksgezondheid. Hoewel het virus oorspronkelijk alleen voorkwam in Afrika, West-Azië en het Midden-Oosten, heeft het zich inmiddels verspreid naar andere delen van de wereld, waaronder naar delen van Europa en Noord-Amerika. Ook is het virus inmiddels in Nederland terechtgekomen; in oktober 2020 is een eerste besmetting ermee vastgesteld.
Achtergrond van het Westnijlvirus
Het Westnijlvirus behoort tot de flavivirusfamilie (RNA virus) en is een arbovirus, wat wil zeggen dat het door insecten (geleedpotigen) worden overgedragen. In dit geval zijn dat geïnfecteerde muggen, voornamelijk van het geslacht Culex. Culex muggen behoren tot de familie van de steekmuggen (Culicidae). Het zijn muggen van nog geen centimeter groot met zes poten en er bestaan honderden soorten van, waaronder de Culex pipiens die ook gewone huissteekmug wordt genoemd. En laat nu deze gewone huissteekmug, de meest algemene muggensoort in Nederland, verantwoordelijk zijn voor de overdracht van het Westnijlvirus. Vogels fungeren als de belangrijkste gastheren van het virus, maar het kan ook mensen, paarden en andere zoogdieren infecteren. Mensen worden meestal besmet als ze worden gestoken door een geïnfecteerde mug. Het virus werd in 1937 voor het eerst geïdentificeerd in Oeganda en kreeg vervolgens pas vele jaren later, in 1999, aandacht in de Verenigde Staten, waar het voor het eerst opdook in de staat New York. Sindsdien heeft het Westnijlvirus zich snel verspreid over de Verenigde Staten en andere delen van de wereld.
Symptomen van het Westnijlvirus
Iemand die besmet is met het Westnijlvirus, ontwikkelt heel vaak geen klachten. Gebeurt dit wel, en dat is in 20% van de besmettingen, dan ontstaan deze zo’n drie tot zeven dagen na een besmetting. De klachten zijn over het algemeen mild en bestaan uit koorts, hoofdpijn, lichaamspijnen, huiduitslag en vermoeidheid. Deze symptomen verdwijnen meestal weer binnen enkele dagen tot enkele weken. Vaak heeft men niet eens in de gaten dat het om een Westnijlvirus besmetting gaat.
Echter, in zeldzame gevallen kan het Westnijlvirus leiden tot ernstigere complicaties, zoals een hersenontsteking (encefalitis) of een hersenvliesontsteking (meningitis). Dit kan resulteren in symptomen, als hoge koorts, verwardheid, spierzwakte, ernstige hoofdpijn en in extreme gevallen zelfs in coma of in overlijden. Mensen boven de 60 jaar of met een verzwakt immuunsysteem, lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van ernstige symptomen.
Preventieve maatregelen
Aangezien er momenteel geen specifieke behandeling voorhanden is voor het Westnijlvirus, behalve dan medicijnen die symptomen kunnen bestrijden, is het voorkomen van een besmetting belangrijk. Maar hoe doe je dat? We geven je hier enkele tips met maatregelen die je kunt nemen om het risico op een besmetting te verminderen:
- Vermijd plaatsen met stilstaand water, aangezien dit de broedplaatsen van muggen zijn.
- Gebruik insectenwerende middelen en draag beschermende kleding, zoals lange mouwen en lange broeken, vooral tijdens de schemering en zonsopgang, als muggen actiever zijn. Let op: muggen kunnen gemakkelijk door dunne broeken en sokken heen prikken. Hoe ruimer de kleding; hoe moeilijker het voor een mug wordt om bij de huid te komen.
- Smeer een huid die onbedekt is in met DEET (minimaal 30%). Je kunt ook een muggenwerend middel gebruiken dat Icaridin bevat.
- Slaap onder een klamboe.
- Zet een ventilator of airco aan; muggen vinden tocht en kou heel vervelend.
- Ga voor een gezonde levensstijl, inclusief een gebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging. Dit kan bijdragen aan het handhaven van een sterk immuunsysteem dat beter in staat is om infecties af te weren.
Ter informatie: de gewone huissteekmug is het liefst actief in tijden van schemering.
Iemand die besmet is met het Westnijlvirus is in principe niet besmettelijk voor anderen; het virus wordt alleen in zeer zeldzame gevallen van mens op mens overgedragen. Dit kan alleen als er borstvoeding wordt gegeven of als er een bloedtransfusie of een orgaandonatie plaatsvindt van iemand die besmet is. Heb je eenmaal Westnijlkoorts gehad, dan kun je de ziekte niet opnieuw krijgen. Het lichaam heeft hiertegen dan antistoffen opgebouwd.
Heb je vragen over een besmetting met het Westnijlvirus omdat je bijvoorbeeld gaat reizen naar een gebied waar het virus veel voorkomt, kijk dan eens op https://www.ggdreisvaccinaties.nl/muggen.
Heb je vragen over muggenwerende middelen met DEET of Icaridin of over medicatie in het algemeen, neem dan contact op met je apotheker.
