Spit dat ook wel acute lumbago (lumbus = lende en algos = pijn) wordt genoemd, is een vorm van lage rugpijn die meestal heel plotseling ontstaat. Vaak is dit na het maken van een verkeerde beweging of door overbelasting van de rug tijdens zwaar tillen of bukken. Tegenwoordig spreekt men, in geval van spit, liever over aspecifieke rugklachten, maar wij hanteren hier voor het gemak de term spit.
Lang heeft men gedacht dat spit veroorzaakt wordt door het tijdelijk niet goed samenwerken van spieren, botten en banden. Recent is echter aangetoond dat spit waarschijnlijk komt door een verstuiking of een klein scheurtje in de wand van een tussenwervelschijf. Deze verstuiking of scheur veroorzaakt pijnprikkels, die er op hun beurt voor zorgen dat de rugspieren zich extra gaan aanspannen. Hierdoor ontstaat direct rugstijfheid. Deze rugstijfheid is dus geen oorzaak van spit, maar een gevolg. Het is een verdedigingsmechanisme van het lichaam om de tussenwervelschijf te ontlasten, zodat de verstuiking of de scheur niet erger wordt.
Wat zijn tussenwervelschijven?
In onze rug zitten 23 tussenwervelschijven die steeds tussen twee wervels in zitten. Ze zorgen voor ruimte tussen de wervels zodat deze kunnen bewegen, maar ze zorgen er ook voor dat de rug stevig is en dat de wervels bij elkaar blijven. Een tussenwervelschijf is als volgt opgebouwd: aan de buitenkant zit een sterke ring van bindweefsel, de annulus fibrosus, oftewel de wand die uit verschillende lagen bestaat. Binnen in de ring zit een geleiachtige kern; de nucleus pulposus die bestaat uit water, vezels en eiwitten. Deze kern draagt zorg voor de juiste drukverplaatsing en werkt als een soort spons. Bij een hoge druk wordt er water uit de geleiachtige substantie geperst. Neemt de druk weer af dan loopt de kern weer vol met water en met voedingsstoffen. De voornaamste functie van tussenwervelschijven is dus schokabsorptie; de krachten die op de wervelkolom komen zo goed mogelijk verdelen.
Symptomen
Niet iedereen die last heeft van spit, heeft dezelfde symptomen. Toch zijn er wel een aantal te noemen die vaker voorkomen:
- Heftige, zeer stekende acute pijn in de onderrug
- Moeilijk kunnen zitten
- Een verstijfd gevoel
- Zich minder goed kunnen bewegen.
Soms straalt de pijn uit naar het been, met name naar onder de knie en naar de achterkant van het onderbeen. In dit geval spreken we niet meer van spit, maar van ischias; een schietende pijn in de langste zenuw van het lichaam, de nervus ischiadicus. De pijn wordt veroorzaakt door druk die op de zenuw wordt uitgeoefend. Is er sprake van ischias dan zullen de heftige pijnklachten langer aanhouden dan bij spit. Soms wel tot zes weken.
Spit herstelt meestal vanzelf. Vaak worden de klachten al na enkele dagen minder en verdwijnen ze helemaal binnen twee tot drie weken. Om pijnklachten te verlichten, kan paracetamol helpen. Daarnaast kan een zalf met daarin een pijnstiller in de vorm van diclofenac ook uitkomst bieden. Het is heel belangrijk om zoveel mogelijk in beweging te blijven.
Als spitklachten vaker terugkomen, is het verstandig om samen met een fysiotherapeut te kijken naar bepaalde bewegingen, zoals bukken en tillen. Ook kan het aanleren van een andere lichaamshouding soms klachten voorkomen.
Enkele tips om spit te voorkomen
- Let altijd op een goede lichaamshouding
- Doe regelmatig rugoefeningen
- Vermijd stress
- Til zware dingen vanuit de knieën
- Wissel regelmatig van houding.
Als spitklachten niet vanzelf overgaan, is een bezoek aan de huisarts aan te bevelen. Het kan zijn dat er sprake is van ischias of misschien zelfs van een (beginnende) hernia.
Heb je vragen over pijnstilling bij (lage) rugklachten, neem dan contact op met je apotheker.
