Onlangs werd er door Centers for Disease Control and Prevention (CDC) in Amerika een alarmerend artikel gepubliceerd over de bedreiging van de verspreiding van een resistente schimmel; de Candida Auris. Het mogelijke gevolg van deze verspreiding zou een nieuwe pandemie kunnen zijn. Reden genoeg voor het RIVM om hierover een standpunt te formuleren en ook reden genoeg voor ons om over deze schimmel uitgebreid informatie te verschaffen.
Candida Auris
Candida Auris is een schimmel die in 2009 voor het eerst ontdekt is. Hij werd gevonden bij een Japanse man van zeventig en wel in zijn oor. Vandaar de naam Candida = schimmel en Auris = oor. De schimmel lijkt zich in de afgelopen vijftien jaar over de hele wereld verspreid te hebben en blijkt ongevoelig (resistent) voor geneesmiddelen die bedoeld zijn om schimmels te bestrijden. Ongevoeligheid is bij schimmels niet gebruikelijk en de Candida Auris wordt dan ook wel een superschimmel genoemd.
De oorsprong van deze schimmel is tot op heden onbekend. Waarschijnlijk leefde de schimmel eerst als saprofyt – een schimmel die leeft van rottend materiaal van dode planten - en is hij door klimaatverandering gemuteerd. Waarschijnlijk zijn het vogels geweest die de schimmel vervolgens naar gebieden getransporteerd hebben waar mensen wonen. Inmiddels is duidelijk dat de Candida Auris van mens op mens en via besmette oppervlakten, zoals deurklinken en medische apparatuur, kan worden overgedragen. Verspreiding via de lucht is niet mogelijk. Tot nu toe vindt overdracht met name plaats in een ziekenhuisomgeving en worden alleen kwetsbare patiënten met een verzwakt immuunsysteem ziek. Bijzonder is dat de Candida Auris, in tegenstelling tot andere schimmels, langere tijd buiten het lichaam kan overleven, waardoor het dus via objecten, waaronder infusen, deurklinken en katheters, kan worden overgebracht.
Verminderde afweer
De meeste mensen die worden besmet met de schimmel, worden hier niet ziek van, omdat het afweersysteem van het lichaam voldoende werkt. Echter is dit afweersysteem verzwakt, bijvoorbeeld na een flinke ingreep of bij bepaalde ziektes, dan kan iemand wel zeer ernstig ziek worden. Gevaarlijk wordt het als de Candida Auris in de bloedbaan, in het hart of in de hersenen terechtkomt. Hier kan het voor een diepe infectie zorgen, met symptomen als hele hoge koorts, vermoeidheid, rillingen en spierpijn.
Als de infectie eenmaal aanwezig is, dan is hij heel moeilijk te bestrijden. De diagnose wordt gesteld via en bloedkweek, afgenomen uit de oksel, lies of uit de bilnaad. In een aantal gevallen kan een antischimmelmedicijn helpen, maar meestal werkt dit niet, omdat de schimmel resistent is voor medicijnen. Omdat er sprake is van een schimmel kan er geen vaccin ontwikkeld worden, dit kan alleen als er sprake is van een virus of van een bacterie. Tot nu toe is gebleken dat 35 procent van de patiënten met een Candida Auris infectie in de bloedbaan, komt te overlijden.
In Nederland zijn nog maar heel weinig patiënten bekend met een Candida Auris besmetting, tot nu toe slechts vijf. De kans op een grootschalige uitbraak, zoals we zagen bij COVID-19, wordt daarom dan ook als uiterst gering gezien. Er zijn dan ook geen extra maatregelen nodig. Mondkapjes dragen en afstand houden zijn niet effectief. Het enige dan een eventuele verspreiding kan voorkomen, is een goede hygiëne; het goed wassen van de handen, zeker bij een bezoek aan een kwetsbare patiënt in het ziekenhuis.
Het RIVM zal ontwikkelingen rondom Candida Auris scherp in de gaten houden. Dit gebeurt in samenwerking met het Expertisecentrum Schimmelinfecties van het Radboud Medisch Centrum in Nijmegen en via internationale samenwerking met instituten over de hele wereld.
Mocht in de toekomst blijken dat er nieuwe informatie over Candida Auris bekend is, dan zullen we deze blog updaten.
