Psoriasis (spreek uit: pso -RI -asis) is een chronische huidziekte die bij ongeveer twee tot drie procent van de Nederlands bevolking voorkomt. De naam is afgeleid van het Griekse psore, dat schub betekent. Psoriasis komt voor bij alle rassen ter wereld, maar wordt het meest gezien bij mensen met een blanke huid. Inmiddels is duidelijk dat bij de kans op het krijgen van psoriasis, erfelijkheid een rol speelt. Als een van de ouders psoriasis heeft, heeft een kind ongeveer vijftien procent kans om dit ook te ontwikkelen. De eerste verschijnselen doen zich meestal voor tussen het twintigste en het dertigste levensjaar. Psoriasis is niet besmettelijk. Psoriasis kan overal op het lichaam voorkomen, op het hoofd, op armen, benen en voetzolen, op de rug en op de nagels. Ook kunnen gewrichten zijn aangedaan (artritis psoriatica).
Bij psoriasis is de huid ontstoken. Dit komt omdat de cellen van het eigen afweersysteem, de witte bloedcellen leukocyten en lymfocyten, een verhoogde activiteit vertonen. Lymfocyten produceren cytokine, eiwitten die voor een reeks van reacties zorgen. Zo stimuleren ze bloedvaatjes om wijder open te gaan staan, waardoor de huid rood van kleur wordt. Ook zorgen ze ervoor dat huidcellen sneller delen. De huid wordt hierdoor dikker en gaat schilferen.
Psoriasis vulgaris
De meest voorkomende vorm van psoriasis is psoriasis vulgaris (gewone psoriasis). Dit uit zich in het voorkomen van plaques. Dit zijn rode, witte of zilverachtige schilferende plekken die op de huid liggen. Meestal, maar niet altijd, geven de plekken jeuk. Hierdoor ontstaan er snel wondjes en kloven omdat krabben moeilijk te voorkomen is.
Veel mensen met psoriasis hebben dit ook op de behaarde hoofdhuid. Dit wordt psoriasis capitis (caput = hoofd) genoemd. De plekken zitten met name direct langs de haargrens en vallen bij mensen met donker haar extra op. Soms laten tijdens een opvlamming van een ontsteking de haren los. Dit herstelt zich echter weer omdat de haarwortel zelf intact blijft.
Ook psoriasis van de nagels komt veelvuldig voor. Naar schatting heeft vijftig procent met de mensen met psoriasis vulgaris in meer of mindere mate last van psoriasis unguium (nagelpsoriasis). Sommigen hebben alleen één nagel die is aangedaan, maar ook alle nagels, zowel van de handen als de voeten, kunnen ontstoken zijn. Nagelpsoriasis is niet alleen cosmetisch ontsierend door putjes en/of oranje, bruingele of witte verkleuringen die ook wel het olievlekfenomeen worden genoemd. Het is ook erg pijnlijk, zeker wanneer de nagel losraakt.
Gewrichtsklachten
Vaak krijgen mensen met psoriasis ook gewrichtsklachten. Dit is naar schatting in zo’n veertig procent het geval. Hierbij gaan botten en gewrichten ontsteken. De plekken waar de ontsteking zit is meestal daar waar spieren, banden en pezen aan het bot vastzitten. Deze vorm van ontsteking wordt ook enthesitis genoemd.
Psoriasis is een ziekte die kan worden uitgelokt, bijvoorbeeld door stress, maar ook door een ontsteking van de amandelen of van het tandvlees. Uit onderzoek is gebleken dat ook obesitas (zwaarlijvigheid) vanaf een body mass boven de dertig een belangrijke risicofactor is en dat ook roken een rol speelt.
Het behandelen van symptomen
Helaas is psoriasis niet te genezen en zijn behandelingen alleen gericht op het verlichten en genezen van de acute symptomen. Is de psoriasis mild, dan worden over het algemeen uitwendige crèmes, zalven of lotions met meestal corticosteroïden voorgeschreven. Deze hebben een ontstekingsremmende werking. Daarnaast worden middelen afgeleid van vitamine D gebruikt. Is de psoriasis ernstig dan kunnen tabletten of injecties worden voorgeschreven. Medicijnen met methotrexaat, ciclosporine en apremilast, zijn veel gebruikt, maar tegenwoordig worden ook biologische geneesmiddelen (biologicals) voorgeschreven. Dit zijn medicijnen die gemaakt zijn van eiwitten die door levende cellen zijn geproduceerd, waarna ze zijn bewerkt in een laboratorium. Ze werken in op specifieke plaatsen van het immuunsysteem en remmen de ontstekingen.
Biologicals zijn nog niet zo heel lang op de markt en ze zijn heel erg duur. Daarom worden ze alleen in zeer ernstige gevallen voorgeschreven. Het gebruik ervan moet goed in de gaten worden gehouden omdat, door een veranderend immuunsysteem, ook andere infecties kunnen ontstaan en er gevaar op tuberculose bestaat.
Voor vragen over psoriasis, neem je het beste contact op met je huisarts. Voor vragen over medicijnen en over eventuele bijwerkingen, kun je altijd terecht bij je apotheker.
