Vanaf deze maand (mei) wordt op veel plaatsen in Nederland en België de eikenprocessierups bestreden. Dit gebeurt met allerlei middelen. Zo zijn er diverse nestkastjes geplaatst, zodat mezen de rupsen kunnen opeten. Er worden bestrijdingsmiddelen gespoten, nesten weggebrand en nesten weggezogen. Deze laatste methode, van wegzuigen, is op dit moment de meest gebruikte. De eikenprocessierups – de rups van de eikenprocessievlinder – is met name actief in de maanden april tot en met augustus. Na augustus verandert de rups in een pop, waarna het in de winter een vlinder wordt.
Tekst gaat verder onder de video.
Een onopvallende mot
Een eikenprocessievlinder is een vlinder uit de familie van de motten. Het is dan ook een klein, wat onbeduidend grijs beestje die in deze vorm weinig kwaad doet. Echter is de periode voordat hij zich ontwikkelt tot een vlinder, wel een hele vervelende. De vlinder legt in de winter eitjes in een nest bij elkaar en doet dit het liefst dicht bij de bladeren van een eikenboom. Deze eitjes komen uit in de maand april , precies als de bomen gaan uitlopen en jong groen aanmaken. De rupsjes zijn dan maar twee millimeter groot maar door hun vraatzucht groeien ze als kool en zijn ze al snel een centimeter of drie. De rups is blind en ruikt ook niet zo goed, maar toch weet hij zijn maaltijd prima te vinden. Dat komt omdat alle rupsen in een nest zich, ’s nachts, in rijen verplaatsen, als in een processie.
Brandharen
Iedere rups heeft een flink aantal in verhouding lange haren, soms wel van een centimeter, maar dit zijn niet de haren waar wij en ook dieren, zoveel klachten van kunnen krijgen. Een processierups bezit namelijk brandharen. Deze zitten midden op de rug en zijn slechts 0,2 mm groot. Ze zijn bedoeld ter verdediging tegen vijanden, zoals insectenetende zoogdieren. Deze brandharen verspreiden zich gemakkelijk door de lucht als ze ter verdediging worden afgeschoten, waarna ze ingeademd worden of op het lichaam van mens of dier belanden. Die brandharen blijven ook achter in de nesten, dit omdat een eikenprecessierups een aantal keer vervelt als hij uit zijn jasje groeit, en ze kunnen tot wel zes jaar klachten veroorzaken.
Klachten die door die brandharen veroorzaakt worden, zijn met name allergische klachten. Vaak zijn het bijzonder hardnekkig jeukende bultjes op de huid, ontstekingen van het bindvlies van de ogen en astmatische bronchitis. Een processierupsgel is aan te raden bij deze klachten, want het verzacht de effecten en werkt snel. De klachten komen trouwens ook voor bij paarden, schapen, honden, katten en koeien.
Processierups bestrijden
Om de verspreiding van de brandharen zoveel mogelijk te voorkomen, is bestrijding van de processierups de enige methode. Dit kan dus op verschillende manieren, waarvan het opzuigen met een speciale stofzuiger en daarna verbranden van hele nesten het meest effectief is. Daarbij is dit ook een milieuvriendelijke manier. Wel is het van belang om goede beschermende, volledig lichaamsbedekkende kleding en een gelaatsmasker te dragen. De haartjes kunnen zich namelijk nog verspreiden en in de filters van het apparaat terecht komen. Die beschermende kleding en gelaatsmaskers zijn echter op dit moment een probleem.
Door de uitbraak van het coronavirus oftewel COVID-19 zijn de beschermende pakken/gelaatsmaskers op andere plaatsen ingezet, namelijk in de zorg. Hierdoor is een tekort ontstaan. De pakken worden geïmporteerd uit China, maar wat er op dit moment geleverd wordt, is vrijwel allemaal bestemd voor de zorg. Het is erg onverstandig om nesten weg te zuigen zonder deze beschermende kleding te dragen. De allergische reacties veroorzaakt door de rups stapelen zich namelijk op. Bij de eerste aanraking zijn de klachten nog relatief mild, maar bij volgende blootstellingen eraan worden de klachten steeds heviger. Uiteindelijk kan dit zelfs leiden tot een dodelijke reactie op brandharen van een eikenprocessierups. Het kan dus zijn dat de bestrijding van de eikenprocessierups dit jaar, minder effectief kan plaatsvinden.
