Hoesten is de manier van het lichaam om de longen, de keel en de luchtpijp schoon te maken van slijm, stof en vuil dat daarin terecht is gekomen. Voordat je gaat hoesten, krijgen de hersenen een signaal dat er een obstakel in de luchtwegen aanwezig is dat verwijderd moet worden. Dit signaal wordt een hoestprikkel genoemd en is bedoeld als beschermingsmiddel tegen indringers in het lichaam; zij worden met kracht door hoesten verwijderd. In je neus en je keel bevinden zich slijmvliezen en kleine haartjes. Deze haartje zorgen voor transport van vuil en slijm naar buiten, via de neusgaten en de mond. Hoesten versnelt deze beweging sterk.
Tekst gaat verder onder de video
Je gaat hoesten als je je bijvoorbeeld verslikt en er eten of drinken in je luchtpijp terechtkomt, maar ook als je verkouden bent of griep hebt. Daarnaast kan het inademen van koude lucht een hoestprikkel veroorzaken. Bij een verkoudheid zijn de slijmvliezen in de luchtpijp ontstoken geraakt door een virus. Onder deze slijmvliezen liggen zenuwen die door de ontsteking geprikkeld worden en zo zorgen voor hoest. Daarnaast wil het lichaam de ontsteking verwijderen en hiervoor wordt extra slijm aangemaakt met daarin witte bloedcellen oftewel opruimcellen. Het extra slijm zorgt tevens voor meer hoest. Deze vorm van hoesten wordt slijmhoest genoemd. Het veelvuldig hoesten is niet erg, maar kan wel vervelend zijn. Als je er niet door kunt slapen bijvoorbeeld, er slijm in de mond komt of als je er een pijnlijke keel van krijgt, die daarnaast nog eens zorgt voor extra hoest.
Een vervelende kriebelhoest
Naast slijmhoest komt de kriebelhoest veel voor. Kriebelhoest wordt ook wel droge hoest genoemd, dit omdat er niet of nauwelijks slijm wordt opgehoest. Meestal wordt kriebelhoest veroorzaakt door een virus, maar ook rook, een allergie of een droge of koude lucht kunnen deze hoest veroorzaken. Bij kriebelhoest zijn de slijmvliezen niet ontstoken maar geïrriteerd, iets wat weer veel hoesten veroorzaakt. Daarom kom je met een kriebelhoest vaak in een vicieuze cirkel terecht en blijf je lasthouden van een vervelende hoest.
Als je moet hoesten dan kost dit behoorlijk veel energie. Zeker als je er moeilijker door kunt slapen, wat kun je doen om hoest te verminderen?
Tips om hoesten te verminderen
De eerste tip is meteen de belangrijkste:
- Onderdruk de hoestprikkel niet. Het hoesten gaat er niet door over en je lichaam zal protesteren en nog meer willen hoesten.
- Voorkom droge lucht via airco of verwarming in huis. Zet waar nodig bakjes met water neer.
- Adem, als dit kan, zoveel mogelijk via de neus. Hierdoor zul je minder hoesten.
- Smeer de keel met water en/of thee met daarin wat verzachtende honing. Hierdoor hoest je minder en worden de slijmvliezen rustiger.
- Rook niet. Roken irriteert de slijmvliezen hevig, wat extra leidt tot hoesten.
- Zit er slijm vast? Stoom dan met warm water (niet kokend). Doe hierin helemaal niets, zelfs geen menthol of eucalyptus; dit heeft geen enkele zin.
- Zuig op een hoestverzachtend middel, zoals een snoepje of een dropje. Dit verzacht de keel, maar vermindert het hoesten niet.
Wat kun je nog meer doen?
Hoesten is erg vervelend, maar heeft een echte functie en het gaat meestal in twee tot drie weken vanzelf weer over. In de tussentijd is het mogelijk middelen in te nemen die het hoesten wat verminderen. Deze middelen worden hoestprikkeldempende middelen genoemd en ze zijn over het algemeen vrij te koop bij apotheek en drogist. Een dergelijk middel verhoogt de hoestprikkeldrempel in de hersenen, waardoor je minder snel gaat hoesten.
Als je langer dan drie weken achtereen flink blijft hoesten, dan is het verstandig contact met de huisarts op te nemen. Hoesten kan namelijk een signaal zijn dat er iets anders met je lichaam aan de hand is dan een irritatie of een virus.
Neem altijd contact op met de huisarts als:
- Je bloed ophoest
- Je langer dan drie dagen koorts boven de 38º C. hebt
- Je in rust snel en moeilijk kunt ademen
- Je pijn op de borst hebt.
Vraag voor het juiste hoestprikkeldempende of hoestverzachtende middel advies van de apotheker. Hij of zij kan precies vertellen welk middel in jouw situatie het meest geschikt is.
