Je staat er waarschijnlijk nooit bij stil maar iedere dag opnieuw passeert er ongeveer 10.000 liter lucht je neus. Lucht die naast zuurstof, ook stof, vuil en ziektekiemen als virussen bevat. Om te voorkomen dat deze deeltjes onze longen bereiken, zorgen de slijmvliezen in de neus ervoor dat de lucht bevochtigd en verwarmd wordt, zodat die stoffen die niet in de lucht thuishoren eruit gefilterd worden. Trilharen zorgen vervolgens voor transport naar de keelholte waar we het uiteindelijk, zonder het te merken, doorslikken.
Een verkoudheid – een virusinfectie waarbij naast keelpijn en hoesten vaak een loopneus optreedt – wordt in medische termen een rhinitis genoemd. Hierbij is het neusslijmvlies in de neusholten ontstoken. Dit geeft pijnklachten, maar ook zwelling die de neus kan verstoppen en vaak een waterige of etterige (snot) afscheiding. Door de neus ademen is dan lastig en dit geeft met name ’s nachts problemen met slapen.
Sympaticomimetica
Een van de mogelijkheden om de zwelling van het neusslijmvlies te verminderen, is door het gebruik van een neusspray. Zo’n anti-verkoudheidsspray bevat over het algemeen een medicijn uit de categorie van de sympaticomimetica – middelen die inwerken op het sympathisch zenuwstelsel dat het lichaam voorbereidt op actie - zoals xylometazoline of oximetazoline. Deze medicijnen zorgen ervoor dat de bloedvaten in de slijmvliezen van de neus zich samentrekken. Hierdoor neemt de bloedtoevoer en daarmee ook de zwelling af. Ze werken al snel; meestal binnen vijf minuten en hun werking houdt ongeveer twaalf uur aan. Let op; met een neusspray als deze dood je geen virussen en je wordt er dus niet beter van, het is puur een medicijn voor symptoombestrijding.
Het is niet verstandig om een dergelijke neusspray vaker dan drie keer per dag en langer dan een week te gebruiken. Doe je dit wel, dan wennen de bloedvaten aan de dosering en zullen ze extra opzwellen als er geen medicijn wordt gebruikt. Het risico bestaat dat je een spray dan blijvend gaat gebruiken – het werkt dan min of meer verslavend – en dat de slijmvliezen chronisch geïrriteerd raken. Het gevaar is dan dat ze uiteindelijk uitdrogen en hun werk om stof en vuil te filteren niet meer kunnen uitvoeren. Daarnaast worden de bloedvaten extra gevoelig voor bloedingen. Deze sprays kun je ook beter niet gebruiken bij kleine kinderen; hun slijmvliezen zijn nog extra gevoelig. Heb je langer dan een week last van een verstopte en/of loopneus raadpleeg dan de huisarts voor een geschikt medicijn.
Natriumchloride
Naast neussprays met een sympaticomimeticum zijn er ook sprays met natriumchloride vrij verkrijgbaar. Natriumchloride is eigenlijk gewoon keukenzout. Dit zout is in een bepaalde verhouding opgelost in water en zorgt ervoor dat het slijm in de neus minder dik wordt en dat korstjes gemakkelijk te verwijderen zijn. Een spray met natriumchloride irriteert de slijmvliezen niet en kan dan ook langer gebruikt worden. Dit is vooral prettig voor kleine kinderen die hierdoor gemakkelijker zullen slapen.
Een allergie
De slijmvliezen in de neus kunnen ook reageren bij een allergie. Dit geeft dan klachten als jeuk, niezen en een loopneus. Ook treden vaak branderige ogen op omdat de neus met de ogen in verbinding staat via de traanbuisjes. Is er sprake van een allergie in plaats van een verkoudheid, dan kan een spray met daarin cromoglicinezuur helpen. Deze stof voorkomt het vrijkomen van histamine, een lichaamseigen stof die allergische reacties kan veroorzaken. Een spray met cromoglicinezuur moet zeer regelmatig – vier tot acht keer per dag – gebruikt worden en helpt niet acuut. Soms wordt de werking pas merkbaar na vier weken. Heb je dus plotseling last van hooikoorts of kom je ergens waar bijvoorbeeld katten zijn en reageer je hierop dan helpt een dergelijke spray niet. Beter is het om dan een neusspray met dinatriumcromoglicaat te gebruiken.
Hoe gebruik je een neusspray?
Een neusspray gebruiken is niet moeilijk, als je even weet hoe het precies moet:
- Houd tijdens het sprayen het hoofd rechtop.
- Doe de spraytuit in een neusgat en druk het andere neusgat dicht.
- Druk het pompje 1 keer in (gebruik je het pompje voor het eerst druk er dan een paar keer op zonder dat je het in je neusgat steekt, zodat het reservoir zich kan vullen).
- Snuif de vloeistof goed op.
- Herhaal het sprayen in het andere neusgat.
- Spoel het tuitje hierna goed schoon en sluit het af.
- Gebruik nooit een spray van iemand anders.
Heb je vragen over het gebruik van een neusspray, aarzel dan niet en stel ze aan je apotheker. Hij of zij kan je precies vertellen welke neusspray in jouw situatie de beste is.
