Eigenlijk is het al jaren bekend, de geurkaarsen, huisparfums en luchtverfrissers die in veel huishoudens een aangename lucht verspreiden, zijn niet goed voor onze gezondheid. Dit komt omdat ze in meer of mindere mate voor luchtvervuiling zorgen. Luchtvervuiling die kan zorgen voor een vermindering van de longfunctie, voor astmatische aanvallen, hoofdpijn en allergische reacties van de huid en luchtwegen. Vooral producten waarbij verbranding optreedt, zoals geurkaarsen, geurolies en geurstokjes als wierook, is het bekend dat zelfs bij een kortstondige blootstelling al negatieve gezondheidseffecten optreden.
Toch gebruiken we deze vorm van luchtverfrissing vaak, want we houden collectief nu eenmaal niet zo van vieze geuren. Niet van onszelf, niet van anderen, niet op het toilet en ook niet in de huiskamer. En dat is niet specifiek van deze tijd. Want al twee eeuwen voor Christus werd er wierook gebrand. In eerste instantie waarschijnlijk als reukoffer om de goden gunstig te stemmen, waarvan aangenomen werd dat zij gelukkig werden van zoetige geuren. De naam wierook is een verbastering van wijrook, wat rook om te wijden betekent. Dit wijden speelt in veel religies, waaronder het boeddhisme, het jodendom en het christendom nog steeds een belangrijke rol.
Rijke stinkerds
Wierook hielp ook om rottingsgeur te maskeren en dit was onder meer erg prettig in de kerk. Vroeger was het gebruikelijk dat rijke burgers na hun dood voor in de kerk begraven werden, zodat ze sneller bij de hemelpoort aankwamen. Omdat deze graven regelmatig geopend moesten worden, omdat er iemand bijgezet werd, sloten ze vaak niet meer goed, waardoor een stevige rotte geur door de hele kerk te ruiken was. Hier komt ook de naam rijke stinkerd vandaan. En dat brengt ons terug naar onze drang om het overal lekker te laten ruiken.
De commercie speelt op deze drang welwillend in, door van alles aan te bieden waarmee we geuren die wij als vies classificeren te verdoezelen. Geurende bloemen als lavendel en lelietjes van dalen, de geur van bos of die van de zee je kunt het zo gek niet bedenken of het is wel te koop. Er zijn zelfs speciale winkels waar smeltkaarsen te koop zijn in geuren waarvan we het bestaan niet eens kenden. En de geurende producten zijn niet alleen bedoeld voor de verkoop van de geuren zelf. Ze worden ook gebruikt om verkoop van hele andere producten te stimuleren. Zo ruikt het op de broodafdeling in een supermarkt vaak naar verse gebakken brood en dat maakt dat we zin krijgen om brood te kopen. En ook in andere winkels worden we verleid door allerlei geuren zodat ons koopgedrag beïnvloed wordt.
Vluchtige organische stoffen (VOS)
Helaas bestaan vrijwel alle synthetisch gemaakte geuren voor een groot deel uit VOS: vluchtige organische stoffen oftewel uit oplosmiddelen. Deze VOS zijn snel verdampende koolstofatomen die meestal gemaakt worden van aardolie (rest)producten. Denk hierbij aan stoffen als aceton, ethanol en formaldehyde. Tegenwoordig worden ook veel (geur)kaarsen gemaakt van een combinatie van stearine en parafine. Parafine is een bijproduct van smeerolie en stearine bestaat uit vetzuren die afkomstig zijn van plantaardig vet als palmolie of van dierlijk vet dat afkomstig is uit slachthuizen.
Als er VOS vrijkomen, dan heb je dat eigenlijk niet in de gaten. Dit is anders als je bijvoorbeeld gaat verven, dan krijg je er relatief snel last van, waardoor je jezelf zult beschermen tegen bijvoorbeeld inademen.
Onaangename luchtjes proberen we dus op verschillende manieren kwijt te raken. Waarbij de term luchtverfrisser vaak gebruikt wordt. Deze naam klopt eigenlijk niet want de lucht wordt niet verfrist, hij wordt namelijk alleen maar vervuild. Het verfrissen van lucht kan alleen maar door buitenlucht binnen te laten, door bijvoorbeeld ramen tegen elkaar open te zetten en het even goed te laten doorwaaien. Al met al is het dus niet verstandig om gekochte kamergeuren in huis te gebruiken om het lekker te laten ruiken. Beter is het om als je dan toch een lekker luchtje in huis wilt, zelf kaarsen te maken van bijvoorbeeld bijenwas. Een sinaasappel de combineren met kruidnagel of zakjes met verse lavendel (uit eigen tuin?) op te hangen.
