Iedereen heeft er wel eens last van, van buikpijn. Soms wordt het veroorzaakt door spanning, door te veel eten of door menstruatie en zijn buikpijnklachten eigenlijk niet iets om je zorgen over te maken. Soms zijn buikklachten echter van ernstiger aard en is een bezoek aan een arts beslist nodig. Hoe weet je nu of je buikpijnklachten ernstig zijn of niet en hoe weet je nu waar je klachten precies vandaan komen?
Buikpijn is een heel algemeen begrip voor pijn in de buikholte, ook wel het abdomen genoemd. De buikholte is het deel van het lichaam tussen het middenrif en het bekken en hierin bevinden zich veel organen, waarvan het merendeel tot het spijsverteringsstelsel behoort. Bij het spijsverteringsstelsel horen: de slokdarm, de maag, de twaalfvingerige darm (het eerste deel van de dunne darm, ook duodenum genoemd), het tweede deel van de dunne darm (het jejunum) en het derde deel van de dunne darm: het ileum. De dikke darm (het colon) met een stijgend, horizontaal en afdalend deel, het sigmoïd (het laatste deel van de dikke darm) en het rectum. En halverwege komen we ook nog het wormvormige aanhangsel oftewel de blindedarm tegen.
Naast dit spijsverteringskanaal vind je in de buikholte ook de milt, belangrijk voor het opruimen van oude en abnormale rode bloedcellen, de lever, de galblaas en de alvleesklier (pancreas). Achter in de buikholte liggen de nieren die via de urineleiders urine leiden naar de blaas. Onder in de buik bevinden zich verder bij mannen de prostaat en bij vrouwen de baarmoeder, de eierstokken en de eileiders. Er zijn in de buikholte dus talloze locaties waar buikpijn kan ontstaan.
Verschillende soorten van buikpijn
Pijn in de maag
De binnenkant van onze maag is bedekt met een dikke slijmvlieslaag. Klieren zorgen er voor de productie van maagsap, nodig voor de vertering van voedsel. Dit maagsap bevat onder andere zoutzuur, een zeer agressief zuur dat bacteriën doodt en verteringsenzymen activeert. Pijnklachten in de maag ontstaan vaak door te veel of te vet eten, door alcohol of door terugloop van maagsap richting de slokdarm (maagzuur).Soms is echter een maagzweer de boosdoener. Een maagzweer, een wond in de wand van de maag, wordt veroorzaakt door een bacterie, de heliobacter pylori of door bepaalde medicijnen. Meestal ontstaan er hevige pijnklachten na het eten.
Blindedarmontsteking
Een blindedarmontsteking (appendicitis) kan ook hevige pijnklachten geven, vaak rechts in de onderbuik. Het is een van de meest voorkomende redenen voor een acute buikoperatie. Een appendicitis wordt veroorzaakt door een bacterie die gaat groeien in ontlasting die is achtergebleven in de blindedarm. Als een blindedarmontsteking niet tijdig behandeld wordt, kan deze knappen (perforeren) waarna er darminhoud in de buikholte komt, wat een buikvliesontsteking tot gevolg kan hebben.
Galblaasontsteking
Ook een galblaas kan gaan ontsteken, meestal als gevolg van aanwezige galstenen. De buikpijn bij een galblaasontsteking straalt vaak uit naar het rechterschouderblad. De pijn is vrijwel ondragelijk en men kan niet stil blijven liggen. Meestal is iemand met een galblaasontsteking ook extreem misselijk.
Alvleesklierontsteking
Datzelfde geldt voor een alvleesklierontsteking. De alvleesklier is een bladvormig orgaan van zo’n twaalf centimeter dat zorgt voor onder meer de afgifte van verteringsenzymen, de hormonen insuline en glucagon en voor grote hoeveelheden natriumcarbonaat waarmee zoutzuur geneutraliseerd wordt. Een ontsteking van de alvleesklier wordt vaak veroorzaakt door galstenen, door alcohol een virusinfectie of door bepaalde medicijnen. De stevige pijn zit in het midden van de buik en straalt uit naar de rug.
Nierbekkenontsteking
Een andere ernstige aandoening die buikpijn veroorzaakt, is een nierbekkenontsteking. Deze is meestal het gevolg van een urineweginfectie of van een blaasontsteking die is ‘opgestegen’. Zo’n urineweginfectie of blaasontsteking ontstaat door bacteriën uit de darm en kan behandeld worden met antibiotica. Hiermee wordt meteen ook een nierbekkenontsteking behandeld.
Wat te doen tegen buikpijn?
Buikpijn hoeft gelukkig niet altijd het gevolg te zijn van een ontsteking in een van de buikorganen, maar het kan ook samenhangen met leefstijl. Bijvoorbeeld door te snel, te vet of te veel eten. Om buikpijn te verlichten en in een aantal gevallen te voorkomen, zijn er een aantal leefregels in acht te nemen:
- Eet gezond, met genoeg vezels
- Eet gevarieerd
- Drink voldoende water
- Beweeg iedere dag minstens 30 minuten
- Wees matig met alcohol
- Ga altijd naar het toilet bij aandrang; houd het niet op
- Vermijd stress en spanning waar mogelijk
- Drink zo min mogelijk koolzuurhoudende dranken
- Neem de tijd voor het eten en kauw goed.
- Ben je misselijk dan is het verstandig om vet en gekruid eten te vermijden.
Wanneer ga je met buikklachten naar de dokter?
- Omdat je niet altijd zeker weet of je buikklachten een ernstige oorzaak hebben, is het in een aantal gevallen aan te raden om naar de huisarts te gaan. Dat doe je als:
- Je bloed of slijm bij je ontlasting hebt
- Je ontlasting een gitzwarte kleur heeft
- Je koorts hebt
- Je niet kunt plassen of als het plassen pijnlijk is
- Je buikpijn na een paar dagen niet over gaat
- Je bloed overgeeft
- Je zwanger bent en buikpijn krijgt.
Heb je twijfels over de oorzaak van je buikklachten en/of maak je je ongerust, vraag dan altijd je huisarts om advies.
