Ieder mens bestaat voor meer dan 60% uit water en normaliter is er een evenwicht tussen al het vocht dat iemand binnenkrijgt en de hoeveelheid vocht die afgevoerd wordt via urine en transpiratie. Bij de vochtregulatie in het lichaam spelen de nieren een grote rol; zij zuiveren met behulp van ontelbaar veel kleine filtertjes het bloed van afvalstoffen en houden hiermee het lichaam gezond. Er zijn echter situaties waarin de nieren niet voldoende vocht kunnen afvoeren, omdat er te veel natrium in het bloed zit bijvoorbeeld en/of omdat er sprake is van hoge bloeddruk of zelfs hartfalen.
Bloeddruk is de druk in de bloedvaten die nodig is om het bloed door het gehele lichaam te pompen, zodat alle organen en weefsels van voldoende zuurstof worden voorzien. Als er te veel vocht in het bloed zit, komt er meer druk op de vaten en het hart moet harder pompen om zuurstofrijk bloed op alle plaatsen te krijgen. Een van de oorzaken van te veel vocht in de vaten is een te veel aan natrium. Het meeste natrium krijgen we binnen door het eten van keukenzout dat is toegevoegd aan onze voeding. Bijna 80% van de Nederlandse bevolking krijgt dagelijks meer zout binnen dan dat gezond is. Gelukkig verlaat zo’n 95% van dit zout het lichaam weer via transpiratie en urine, maar er blijft altijd een deel achter. Dit moet ook, want we hebben wel een bepaalde hoeveelheid zout nodig om onze vochtbalans op peil te houden, maar het blijkt toch in veel gevallen een te grote hoeveelheid te zijn die achterblijft.
Plastabletten
Als bestrijding van hoge bloeddruk worden vaak medicijnen voorgeschreven die de bloeddruk helpen te verlagen. Over het algemeen vertragen ze de hartslag, waardoor het hart rustiger pompt en verwijden ze de bloedvaten waardoor er wat minder druk op de vaten komt. Ook kunnen plastabletten (diuretica) helpen. Plastabletten zijn middelen die de nieren stimuleren tot de aanmaak van meer urine. Hierdoor worden er minder zout en vocht teruggegeven aan de bloedbaan en neemt de hoeveelheid vocht, en dus de druk in de bloedvaten, af.
Naast deze medicijnen zijn er ook een aantal alledaagse groenten die veel water, vezels en/of mineralen bevatten die de functie van de nieren kunnen verbeteren en zo bijdragen aan het afvoeren van vocht en giftige stoffen. Het zeer regelmatig eten van een of meerdere van deze groenten vervangt medicijnen als plastabletten niet helemaal, maar kan wel een substantiële bijdrage leveren aan het verminderen van de klachten. We geven u hier een opsomming van een vijftal groenten en hun gezondheidsbevorderende eigenschappen, die ze, naast vochtafdrijving, nog meer hebben. Hiervoor is het nodig om eerst nog even twee termen wat nader te verklaren; antioxidanten en vrije radicalen.
Vrije radicalen (ook radicalen) zijn agressieve moleculen die ontstaan bij oxidatieprocessen in het lichaam. Oxideren betekent letterlijk zich aan zuurstof binden en een ander woord voor oxideren is roesten. In ons lichaam binden zich allerlei schadelijke stoffen aan zuurstof, met andere woorden de mens roest in zijn leven langzaam weg. Of, zoals dr. Guido Haenen, toxicoloog van het Maastricht UMC zegt; “Om te kunnen leven hebben we zuurstof nodig, maar zuurstof wordt ook uiteindelijk onze dood”.
Antioxidanten is een verzamelnaam voor de vitamines E en C, de sporenelementen seleen en zink en een aantal flavonoïnen (kleurstof in groenten). Antioxidanten gaan de schadelijke werking van het roesten tegen door een aantal vrije radicalen weg te vangen voordat zij kunnen oxideren. Ze vertragen dus deels het oxidatieproces en daarmee veroudering.
Vochtafdrijvende groenten
Komkommer
Een komkommer bestaat voor het overgrote deel uit water (95%). Hierdoor bevat een komkommer nauwelijks calorieën, wat op zich meteen ook een prettige bijkomstigheid is voor mensen die op hun gewicht moeten letten. Daarnaast zijn ze een bron van silicium, zwavel, koper en vitamine K die helpen bij de uitscheiding van urinezuur; een giftig afvalzuur. Ook hebben ze een licht antioxiderende werking en vangen ze dus bepaalde vrije radicalen.
Wortels
Wortels bevatten een hoge concentratie aan kalium, waardoor ze zeer vochtafdrijvend zijn. Ook bevatten ze alfa- en bètacaroteen, luteïne en zeaxanthine die de huid helpen te beschermen tegen schadelijke uv-stralen en staar (cataract) helpen verminderen. Nog een extraatje; hoe bruiner de wortel hoe meer bètacaroteen en wortels passen goed in een dieet voor gewichtsvermindering: ze remmen de eetlust.
Broccoli
In broccoli vinden we grote hoeveelheden van de mineralen magnesium en kalium. Beide zijn vochtafdrijvend. Ook bevat broccoli veel vitamine C en vitamine K, nodig voor de bloedstolling. Het is aan te raden minstens twee keer per week broccoli te eten omdat het, naast dus vochtafdrijvend, ook het risico op darm-, long-, prostaat-, maag- en borstkanker kan helpen verlagen.
Selderij
Selderij is een sterk vochtafdrijvende groente met zeer weinig calorieën. Het bevat wel veel natrium, maar dit wordt gecompenseerd door een hoog gehalte aan kalium. Hierdoor zit er veel smaak aan het product, zonder schadelijk te zijn en doet het het goed in een soep of als hartige snack. Ook bevat selderij veel vitamine K en vitamine B6.
Rode biet
In rode biet zitten veel antioxidanten, de meeste van alle genoemde groenten in dit lijstje. Ze stromen ook over van vitamine A (voor botten en tanden) vitamine C en vitamine K.
Andere groenten
Naast de bovengenoemde groenten zijn ook koolsoorten en dan met name spruitjes, asperges, aubergines, courgettes en artisjokken een goede keuze op het menu als het gaat om vochtbalans en bestrijding van vrije radicalen.
