Vitamines welke zijn er eigenlijk?
Toen Christiaan Eijkmans (Nederlands Nobelprijswinnaar) eind negentiende eeuw onderzoek deed naar de oorzaak van Beriberi, een ernstige aandoening van zowel vaten als de zenuwen, had hij niet kunnen vermoeden dat zijn vindingen de basis zouden zijn voor de ontdekking van vitamines. Dacht hij in eerste instantie dat de ziekte veroorzaakt werd door een bacterie in witte rijst, zijn leerling Gerrit Grijns ontdekte dat het om een ontbrekende stof ging, de later ontdekte vitamine B1 (Thiamine). De Poolse Casimir Funk die er verder onderzoek naar deed, bedacht uiteindelijk de naam vitamines. Vita betekent leven en amine betekent verbinding met stikstof. Uiteindelijk worden er 13 verschillende vitamines ontdekt, die hun naam niet allemaal eer aan doen omdat ze lang niet allemaal een stikstofverbinding bevatten.
Vitamines zijn zeer belangrijk voor onze gezondheid, sterker nog ze zijn essentieel en krijgen we er niet voldoende van binnen – ons lichaam kan ze met uitzondering van vitamine D en K niet zelf aanmaken – dan worden we ziek en in het ergste geval gaan we eraan dood. Toch hoeven we ons hier niet zo heel erg veel zorgen over te maken, want zolang we gezond en gevarieerd eten, krijgen we meer dan voldoende vitamines binnen. Veel mensen zweren bij het nemen van voedingssupplementen oftewel vitamines in een potje en als je de reclame op de televisie mag geloven, dan is dit zeker als de ‘R’ in de maand is een aanvulling die niet mag ontbreken. Toch moeten we hier voorzichtig mee zijn. Een overschot aan vitamines is niet altijd gezond. Van sommige vitamines plassen we het te veel gewoon uit, maar andere worden als reserve opgeslagen in ons vetweefsel en de lever en kunnen schade aanrichten als we dit maar blijven aanvullen. Voorzichtigheid is dus zeker geboden.
Voor alle duidelijkheid zetten we hier alle verschillende vitamines nog eens op een rijtje.
Vitamine A
Vitamine A zorgt voor een goed functionerend immuunsysteem. Daarnaast is het goed voor huid, haar en tandvlees en voorkomt het nachtblindheid. Het zit vooral in vis, lever, melkproducten (zoals vla, yoghurt) en halvarine en margarine.
Vitamine B1
Vitamine B1 zorgt voor energie omdat het zorgt dat koolhydraten kunnen verbranden. Het speelt ook een rol bij de geleiding van zenuwprikkels. Een tekort aan B1 geeft vermoeidheid, depressiviteit en een gebrek aan eetlust. B1 zit vooral in varkensvlees, graanproducten en peulvruchten.
Vitamine B2
Vitamine B2 is nodig voor een goede spijsvertering. Verder houdt het huid en haren gezond. B2 komt voor in melkproducten, vlees, groente, fruit en graanproducten.
Vitamine B3
Vitamine B3 helpt je lichaam energie te halen uit suiker, vet en eiwit. Daarnaast speelt het een rol bij de werking van het zenuwstelsel. B3 zorgt ook voor een gezonde huid. Vitamine B3 zit in vlees, vis, noten, graanproducten, groente en fruit.
Vitamine B5
B5 zit in bijna alle voedingsmiddelen en zorgt ervoor dat je lichaam eiwitten, vetten en koolhydraten kan afbreken. Het stimuleert daarnaast de aanmaak van antistresshormonen en afweerstoffen.
Vitamine B6
B6 is belangrijk voor spijsvertering en weerstand. Verder helpt het bij de aanmaak van rode bloedcellen, is het een onmisbare stof voor het zenuwstelsel en houdt het de geslachtshormonen mede in evenwicht. Bloedarmoede, huidproblemen en een verminderde weerstand kunnen wijzen op een tekort aan B6. Vlees, vis, ei, peulvruchten, aardappels en volkoren producten zijn bronnen van B6.
Vitamine B8
Met B8 houd je je huid en haar gezond. Daarnaast stimuleert B8 de aanmaak van vetzuren. Je vindt B6 in eieren, melk, soja, noten, chocolade en bloemkool.
Vitamine B11 (foliumzuur)
Vitamine B11 is beter bekend als foliumzuur. Deze stof is heel belangrijk bij de aanmaak van bloed en DNA-materiaal. B11 beschermt daarnaast tegen hart- en vaatziekten. Als je zwanger wilt worden, moet je extra foliumzuur slikken. Daarmee vermindert de kans op een kind met een open ruggetje.
Vitamine B12
B12 komt alleen voor in voedingsmiddelen van dierlijke afkomst, zoals vlees en zuivel. Het is nodig voor de productie van rode bloedcellen en voor een goed werkend zenuwstelsel. Vooral oudere mensen kunnen last krijgen van een tekort aan B12. Dat leidt dan tot geheugenproblemen.
Vitamine C
Vitamine C is goed voor de weerstand. Maar ook voor gezonde tanden, botten en bloedvaten. Daarnaast vertraagt het het verouderingsproces. Groente, fruit en aardappels zijn de belangrijkste bronnen.
Vitamine D
Zonlicht is de belangrijkste bron van vitamine D. Ook halen we een beetje uit voedingsmiddelen van dierlijke herkomst. In Nederland wordt vitamine D aan margarine, halvarine en bak- en braadproducten toegevoegd. Een tekort aan vitamine D komt veel voor. Het kan leiden tot botontkalking en bij het ontstaan van bepaalde soorten kanker, hart- en vaatziekten en diabetes.
Vitamine E
Vitamine E houdt de huid, zenuwen, spieren, rode bloedcellen en het hart gezond. Het helpt ook om hart- en vaatziekten te voorkomen. E komt voor in plantaardige olie, noten, graanproducten, muesli en sesamzaad.
Vitamine K
Vitamine K is nodig bij de bloedstolling. Het wordt grotendeels in je dikke darm aangemaakt. Het komt voornamelijk voor in broccoli en spinazie. Baby’s die borstvoeding krijgen, hebben de eerste drie maanden dagelijks 150 microgram vitamine K nodig. Flesvoeding bevat voldoende vitamine K.
