Slapen, we doen het allemaal en het is dan ook een van onze primaire levensbehoeften. Zouden we niet slapen dan gaan we na verloop van tijd zelfs gewoon dood. Na hoeveel tijd dit precies is, weten we niet, want dat is natuurlijk geen experiment dat je ergens kunt uitvoeren, maar geteste ratten legden allemaal binnen veertien dagen het loodje. Er bestaat wel een wereldrecord niet slapen. Dit staat al sinds 1963 op naam van de toen 17-jarige Randy Gardner die maar liefst elf dagen en nachten niet sliep. Hij kreeg ernstige problemen, leed aan concentratie- en geheugenverlies en sprak met dubbele tong. Uiteindelijk heeft hij geen blijvend letsel overgehouden, maar er is ook niemand meer geweest die zijn record wilde verbreken.
Als je een poosje niet slaapt, stijgt je bloeddruk, word je duizelig en prikkelbaar en al na drie dagen treden er ernstige stemmingswisselingen op. Je lichaam begint aan alle kanten te protesteren en probeert je zelfs dwangmatig in slaap te laten vallen, want je hebt die slaap nu eenmaal nodig om tot rust te komen. Dit gebeurt dan met een vertraagde hartslag, met volledig ontspannen spieren en door een blokkade van prikkels naar de hersenen van buitenaf.
Vijf slaapcycli
Het is wel duidelijk dat ieder mens, afhankelijk van de leeftijd een andere slaapbehoefte heeft. Zo slapen baby’s natuurlijk veel en ouderen een heel stuk minder, maar onderzoekers komen uit op een gemiddelde behoefte tussen de zeven en acht uur slaap. En in die uren ondergaat iedereen vijf gemiddeld 100 minuten durende cycli van ieder vijf fases. Fase een en twee; lichte slaap, fase drie en vier; diepe slaap en fase vijf; de REM-slaap waarin je droomt en je herinneringen verwerkt.
Dat klinkt allemaal prettig al dat slapen, maar wist je dat zo’n 40% van de bevolking problemen heeft met slapen? Van moeilijk in slaap komen, tot urenlang wakker liggen of van heel erg vroeg wakker worden, soms al na vier uur slaap? Als je kijkt naar deze cijfers dan betekent dat bijna de helft van alle mensen minder goed functioneert overdag, geprikkeld is of leidt aan concentratieverlies. Tijd dus voor een aantal oplossingen.
Moeilijk in slaap kunnen komen
Moeilijk in slaap kunnen komen, kan heel veel verschillende oorzaken hebben. Misschien heeft er wel een ingrijpende gebeurtenis plaatsgevonden die je uit je slaap houdt, maar het kan zomaar zijn dat je te kort voor het naar bed gaan nog actief bezig bent, met sport of tv kijken, met je computer of je telefoon. Hierdoor zijn je hersens nog veel te geprikkeld om tot rust te komen Ook het drinken van cafeïne houdende dranken, zoals koffie, thee en cola zorgen voor actieve hersenen. Net als alcohol trouwens, dus dat slaapmutsje kun je beter achterwege laten. Stop ruim op tijd voor het naar bed gaan met je bezigheden, drink geen cafeïne en/of alcohol en neem een korte ontspannende douche.
Wakker liggen
Het kan ook dat inslapen geen probleem is, maar dat je ineens midden in de nacht klaarwakker ligt. Check dan de temperatuur in je slaapkamer, je slaapt namelijk beter in een koele omgeving. Het kan zijn dat je partner je wakker snurkt en dat je hierdoor ook niet opnieuw in slaap kunt vallen, of dat je misschien je kinderen hoort. Ga even uit bed, doe kort iets anders, of ga op je rug liggen en concentreer je twee minuten volledig op je ademhaling. Als je partner regelmatig snurkt, is het verstandig hier een keer mee naar de huisarts te gaan, want dit kan ook bij hem of haar slaapproblemen veroorzaken.
Vroeg wakker
Ben je nu regelmatig heel erg vroeg wakker, kijk dan eens naar de hoeveelheid licht in je kamer. Neem bijvoorbeeld verduisterende gordijnen en een wake-up light, zodat je rustig wakker wordt op de juiste tijd.
Overgang
Last but not least een herkenbaar slaapprobleem voor vrouwen in de overgang. Nachtzweten door opvliegers, soms meerdere keren per nacht kunnen zorgen dat je nooit lekker in je slaapritme kunt komen. Ook hier kan een koele slaapkamer een oplossing zijn, maar ook een tijdelijke inname van oestrogenen, waardoor de opvliegers verdwijnen.
Handige tips
Houd altijd een min of meer gelijk slaapritme aan, ga op dezelfde tijd naar bed en sta op dezelfde tijd op en doe dit iedere dag, ook in het weekend.
Schrijf je slaapproblemen op in een slaapdagboekje, zodat je kunt zien of er een patroon te ontdekken is.
Focus bij wakker liggen rustig op je ademhaling.
Slik voor het slapengaan een tabletje melatonine, een natuurlijk product dat helpt bij de regulering van je slaap.
Als je langer dan drie weken problemen hebt met slapen en bovenstaande tips hebben geen effect, ga dan zeker naar de huisarts die je een tijdelijk slaapmiddel kan voorschrijven, waardoor je je weer fitter voelt en je je slaappatroon kunt doorbreken.
