uidkanker is anno 2022 de meest voorkomende vorm van kanker. Per jaar krijgen inmiddels zo’n 77.000 mensen de diagnose huidkanker en dit aantal is helaas nog stijgende. Huidkanker is over het algemeen het gevolg van een overmatige blootstelling aan uv-straling door de zon en/of de zonnebank, iets wat een aantal jaar geleden nog heel normaal was; ‘bruin worden’ was de norm. Huidkanker ontstaat doordat cellen in de huid op een ongecontroleerde manier gaan delen; ze stoppen niet meer en blijven doorgroeien.
Wist je eigenlijk dat kanker als naam al ruim 2500 jaar geleden bedacht is door Hippocrates, de grondlegger van de Westerse geneeskunde? Hij vond bepaalde gezwellen die hij aantrof bij mensen lijken op krabben en gaf ze de Latijnse benaming Karnikos, wat later vertaald is naar kanker.
Er zijn vier soorten huidkanker; basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom, melanoom en Merkelcelcarcinoom. Het basaalcelcarcinoom komt het meeste voor; in bijna 70% van de gevallen van huidkanker gaat het om deze vorm van kanker. Merkelcelcarcinoom is de minst voorkomende; slechts in 1% van alle huidkankers. Het is wel de meest agressieve vorm. In deze blog laten we de vier vormen van huidkanker de revue passeren, als een bewustwording; in veel gevallen in huidkanker namelijk te genezen als het op tijd ontdekt wordt.
Het basaalcelcarcinoom
Het basaalcelcarcinoom is de meest voorkomende vorm van huidkanker en komt met name voor bij mensen ouder dan veertig jaar. Het kan overal op het lichaam ontstaan, maar het heeft een voorkeur voor plekken die met regelmaat aan zonlicht worden blootgesteld, zoals het gezicht, hoofd en hals, maar ook de handen en de schouders en oren. Meestal is een basaalcelcarcinoom eenvoudig te diagnosticeren omdat er een glazige roze zwelling ontstaat met daarin zichtbare bloedvaatjes of er ontstaat een zweertje dat niet wil genezen of er ontstaan eczeemachtige plekken die gevoelig zijn of jeuken. Deze kenmerken zijn altijd een reden om naar de huisarts te gaan. Basaalcelcarcinoom is over het algemeen heel goed behandelbaar.
Het plaveiselcelcarcinoom
Plaveiselcelcarcinoom is net als het basaalcelcarcinoom, een vorm van een ongecontroleerde deling van de opperhuid. In de meeste gevallen ontstaat er hierbij een wratachtig knobbeltje, dat in snel tempo groter wordt. Ook plaveiselcelcarcinoom kan overal op het lichaam voorkomen, maar wordt meestal gezien op die lichaamsdelen die regelmatig aan zonlicht zijn blootgesteld. Anders dan bij basaalcelcarcinoom kan plaveiselcelcarcinoom ook voorkomen in de slijmvliezen.
Een melanoom
Een melanoom ontstaat uit pigmentcellen die zich ongecontroleerd gaan delen. Dit gebeurt meestal in een al bestaande moedervlek, maar soms ook in een nog ‘gave’ huid. Omdat een melanoom kan doorgroeien naar de diepere huidlagen, kunnen kwaadaardige cellen via de lymfe en het bloed naar andere delen van het lichaam uitzaaien. Een melanoom kan erfelijk zijn; mensen met een melanoom in de familie doen er verstandig aan hun huid jaarlijks te laten controleren. Soms vindt men bij onderzoek een melanoom in het oog. Deze vorm is zeer kwaadaardig en moet altijd op heel korte termijn behandeld worden.
Het Merkelcelcarcinoom
De minst voorkomende vorm van huidkanker is meteen ook de meest agressieve vorm; het Merkelcelcarcinoom. Deze vorm ontstaat in specifieke cellen in de huid; in de Merkelcellen, die in de bovenste huidlaag liggen. Deze cellen spelen een belangrijke rol bij onze tastzin oftewel bij het voelen en ze liggen dan ook dicht tegen de zenuwuiteinden aan. Merkelcelcarcinoom komt vrijwel alleen voor bij mensen boven de zeventig. Meestal ziet deze vorm van huidkanker eruit als een roze, rode of rood-paarse glanzende bobbel. Deze bobbel is niet pijnlijk en voelt vaak stevig aan. Een dergelijke bobbel kan echter in afzienbare tijd tot wel acht centimeter groot worden en zaait snel uit. Zo snel mogelijk handelen, geeft bij een Merkelcelcarcinoom de grootste kans op overleven.
De ABCDE-regel
Huidkanker is niet altijd even eenvoudig te herkennen en daarom is het altijd verstandig ieder plekje op de huid dat verandert, gaat bloeden of dat je niet vertrouwt, te laten controleren door de huisarts. Er is wel een bepaalde regel – de ABCDE-regel – die een mogelijke vroegtijdige herkenning en dus ontdekking, kan helpen.
Een vlek op de huid is verdacht als hij aan een of meerdere van onderstaande eigenschappen voldoet:
- Asymmetrie: in kleur of vorm van de moedervlek.
- Border: ofwel een onregelmatige begrenzing. Normaal gesproken is een moedervlek regelmatig rond, maar zodra de vlek grillig van vorm wordt, kan er iets mis zijn.
- Color: De kleur van de moedervlek. Als deze verandert is dat een verdacht teken.
- Diameter: Moedervlekken die een groter zijn dan een halve centimeter moeten regelmatig door een arts worden bekeken.
- Evolving: ofwel de ontwikkeling. Jeukt of bloedt de moedervlek of verandert de plek?
Heb je vragen over huidkanker of over moeder- of ouderdomsvlekken? Ga hiervoor naar de huisarts of lees onze blogs:
Ouderdomsvlekken, wat zijn dat eigenlijk?
Pigmentcellen; de parasolletjes van onze huid
