In maart 2023 schreven we in onze blog over trombose dat trombose anno nu een van de belangrijkste doodsoorzaken in Nederland is. Aan trombose, een bloedstolsel oftewel trombus, dat zich gevormd heeft in een bloedvat of in het hart en zo de bloedtoevoer belemmert, overlijdt momenteel één op de vier mensen. Als er een stolling van het bloed optreedt, die vervolgens losraakt en elders in het lichaam in een bloedvat de bloedtoevoer belemmert, spreken we van een trombo-embolie.
Het woord embolie, dat uit het Grieks afkomstig is, betekent letterlijk afsluiting. Komt een dergelijke embolie in de longslagaders terecht dat noemen we dit een longembolie. Dit is een ernstige complicatie met soms verstrekkende gevolgen.
Meestal is een longembolie het gevolg van een (gedeeltelijk) losgelaten stolsel uit een ader in het been of de buikholte. Deze stolsels zijn meestal ontstaan door langdurige inactiviteit, bijvoorbeeld bedlegerigheid, verlamming of een been in het gips of door langdurig zitten in een auto, bus of vliegtuig. Soms is een verandering van de bloedsamenstelling de oorzaak. Dit kan veroorzaakt worden door de anticonceptiepil of door hormoongebruik tijdens de overgang.
Raakt een stolsel los dan wordt dit meegevoerd met de bloedstroom naar het hart, waarna het in de longslagader terechtkomt. Voordat het bloed weer terugstroomt naar het hart, komt het stolsel vast te zitten in de kleinere longslagaders, waardoor het achterliggende longweefsel te weinig zuurstof krijgt. Opvallend is dat de meeste mensen met een longembolie van tevoren geen klachten hadden van een trombosebeen.
Klachten bij een longembolie
Niet altijd geeft een kleine longembolie specifieke klachten, hierdoor wordt de diagnose nog wel eens gemist. Zijn er wel klachten dan zijn de meest voorkomende:
- Pijn op de borst (niet te verwarren met een hartinfarct)
- Pijn tussen de schouderbladen
- Pijn tijdens het ademhalen
Mensen met een longembolie hebben ook vaak last van hartkloppingen, transpireren, prikkelhoest en een bleke gelaatskleur.
Om een longembolie vast te stellen, is altijd onderzoek nodig. Zo wordt er standaard een bloedonderzoek gedaan en vaak ook een CT-scan van de longen. Wordt er daadwerkelijk een longembolie vastgesteld, dan is een snelle behandeling ervan noodzakelijk om ernstige complicaties te voorkomen. Er zal direct begonnen worden met het toedienen van zuurstof en van antistollingsmedicatie, die ervoor zorgt dat het bloed minder snel stolt. Het lost het stolsel zelf niet op; dit moet door het lichaam zelf gebeuren en dit heeft wel behoorlijk wat tijd nodig. Dit varieert van enkele weken tot zelfs enkele maanden.
Een longembolie kan een levensbedreigende aandoening zijn. Wordt de diagnose niet of niet op tijd, gesteld, dan bestaat er kans op overlijden. Daarnaast is er kans op het ontstaan van hartfalen. Dit laatste ontstaat als de bloeddruk in de longen en aan de rechterkant van het hart is verhoogd (pulmonale hypertensie). Deze verhoogde bloeddruk ontstaat als het hart door de verstopping continu harder moet pompen, wat het hart verzwakt. Hartfalen kan weer leiden tot een hartstilstand.
Een longembolie voorkomen
Het is niet altijd mogelijk om een longembolie te voorkomen, maar er zijn wel een aantal preventieve maatregelen te nemen die de kans erop verkleinen. Zo is het belangrijk om niet te roken, om gezond en gevarieerd te eten en voldoende te bewegen. Daarnaast moet langdurig stilzitten, bijvoorbeeld in een vliegtuig, auto of bus, voorkomen worden. Het is gebleken dat bij reizen die langer dan zes uur duren, de kans op trombose is verhoogd. Dit geldt met name in een vliegtuig. Tijdens een langere vliegreis blijkt de kans op trombose en dus misschien op een longembolie drie keer zo hoog als normaal. Dit is niet alleen het gevolg van het langdurig zitten, maar ook van een lagere luchtdruk in het vliegtuig zelf. Hierdoor kan het bloed minder zuurstof opnemen.
Tips om trombose te voorkomen tijdens het reizen
- Draag gemakkelijke loszittende kleding
- Drink veel water en beperk het gebruik van zowel koffie als alcohol
- Beweeg de ledematen regelmatig en ga om het uur even staan en een stukje lopen
- Span ieder kwartier even uw kuitspieren aan
- Slik geen slaapmedicatie tijdens een vlucht.
Tot slot
Heb je vragen over trombose of een longembolie of ervaar je klachten die lijken op het hierboven beschreven, neem dan altijd contact op met de huisarts. Voor vragen over medicatie kun je terecht bij de apotheker.
